POWITANIE

Witam serdecznie wszystkich studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz pozostałych zainteresowanych informacjami, które znajdą się
na naszym blogu.
Strona będzie zawierała treści związane ze średniowiecznym Wrocławiem; ludnością, która go zamieszkiwała, kulturą i religią tamtych czasów, zaczątkami prawa miejskiego i jego strukturą polityczną. Napiszemy o zabytkowych budynkach i słynących głównie w tamtej epoce postaciach, o których pamięć zachowała się do dziś.
Zapraszamy do lektury, na pewno dowiecie się o wielu ciekawych
i ważnych wydarzeniach, jakie miały miejsce w średniowiecznym Wrocławiu!

CIEKAWOSKI PÓŁ ŻARTEM PÓŁ SERIO

Wrocław był od zawsze miastem uwielbiającym zabawę. Należy jednak znaleźć w tym umiar. Między wieżami kościoła św. Marii Magdaleny jest mostek pokutnic ( znany też pod nazwą mostek czarownic ). Podobno te wszystkie cienie, które widać na mostku to dusze dziewcząt lubiących swawole. Dziewczęta te nie zamierzały wychodzić w ogóle za mąż. Karą dla nich za to jest dożywotnie sprzątanie tej kładki między wieżami.


Na ścianie budynku, w którym znajduje się obecnie siedziba Etnologii i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego przy ulicy Szewskiej można zobaczyć figury skamieniałych tancerek. Córki ubogiej wdowy spędzały całe noce na hulankach i nie chciały zostać w domu nawet w Wielki Piątek. Matka zamknęła drzwi z nadzieją, że córki nie wyjdą ale one wyszły oknem. Gdy stanęły na gzymsie zawiał wiatr i zamienił je w posągi.


Czasem to żona wymierza sprawiedliwość za popełnione czyny. Widoczne jest to nad Piwnicą Świdnicką – mężczyzna stoi podpity a żona trzymająca pantofel w ręce, uczy go moralności. Nie do końca słusznie ponieważ on po prostu musiał tam pójść bo stare powiedzenie brzmi, że "ten kto nie był w Piwnicy Świdnickiej, ten nie był we Wrocławiu". Jest to najstarsza piwiarnia w mieście. Kiedyś goście dostawali tu certyfikat że byli i pili piwo.


Największa wrocławska kamienica to Kamienica „Pod Gryfami”. Znajdziemy tam winiarnię, kawiarnię, antykwariat a nawet teatr. Goście przychodzący cały czas dostają dożywotnio filiżanki do kawy i herbaty. Bywalcy spędzają czas siedząc w pluszowych kanapach a kelnerkę woła się mosiężnym dzwonkiem.

Najstarszymi i największymi budynkami na Świdnickiej są Kościół św. Doroty i Kościół Bożego Ciała. Jest pewna legenda związana z tym pierwszym kościołem. Mianowicie gdy ma spaść jakieś nieszczęście na Wrocław to z kościoła św. Doroty ma wyjść widmowa procesja uzbrojonych rycerzy. Nie dotykają stopami ziemi, mają opuszczone głowy a rękach trzymają zapalone gromnice. Ostatni raz byli widziani gdy we Wrocławiu zapanowała epidemia dżumy – w XVII wieku… Może jednak lepiej nie wypatrywać tych rycerzy?

ZABYTKI ŚREDNIOWIECZNEGO WROCŁAWIA

zabytki średniowiecznego Wrocławia

Wrocław mimo wielu zniszczeń wojennych (około 70 % ) zachował wiele budowli zabytkowych. Są to budynki
zachowanew stanie oryginalnym bądź odrestaurowane bądź całkowicie odbudowane.

Zachowało się wiele kamieniczek , kościołów. Wrocław jest największym miastem pod względem zabytków w Polsce oraz jednym z wiekszych w Europie.

Poniżej przedstawiam wszytkie zabytki Wrocławia pochodzące ze średniowiecza.

Zdjęcia pochodzą ze strony :
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kategoria:Zabytki_Wroc%C5%82awia
Od niej sięgalimy do wybranych stron z Wikipedii o zabytkach.



Kościół św. Marcina we Wrocławiu






Kościół św. Mikołaja we Wrocławiu





Mostek Czarownic




Kościół św. Jadwigi we Wrocławiu - Leśnica




Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Wrocławiu - Ołtaszyn







Kościół św. Michała Archanioła we Wrocławiu






Dawny kościół św. Anny na Piasku we Wrocławiu







Bazylika św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu






Archikatedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu







Kościół NMP na Piasku we Wrocławiu







Kościół św. Idziego we Wrocławiu







Kamienica Pod Złotym Dzbanem






Pałac Hatzfeldów







Kamienica Pod Złotym Psem







Sobór św. Wincentego i św. Jakuba we Wrocławiu








Kościół Opieki św. Józefa we Wrocławiu







Ratusz we Wrocławiu







Kamienice Jaś i Małgosia







Kościół św. Krzysztofa we Wrocławiu





Kościół św. Wojciecha we Wrocławiu





Kościół św. Maurycego we Wrocławiu







Kościół św. Piotra i św. Pawła we Wrocławiu







Kościół św. Marii Magdaleny we Wrocławiu







Kościół św. Łazarza we Wrocławiu







Kolegiata św. Krzyża i św. Bartłomieja we Wrocławiu







Kamienica Heinricha von Rybischa






Kościół Bożego Ciała we Wrocławiu







Kościół św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława we Wrocławiu







Kościół św. Macieja we Wrocławiu







Sobór Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy we Wrocławiu








Kamienica pod Błękitnym Słońcem








Piwnica Świdnicka









Kamienica Pod Siedmioma Elektorami








Kościół św. Jadwigi we Wrocławiu - Jerzmanów




Kamienica Pod Gryfami




Zygmunt Świechowski, Wrocław.Jego dzieje i kultura, Warszawa 1978

KSIĄŻĘTA WROCŁAWSCY PANUJĄCY W ŚREDNIOWIECZU

W okresie średniowiecza Wrocław był pod panowaniem kilku książąt. Poniżej przedstawiamy kilki z nich - ich życie, pieczęcie i zdjęcia. obraz ze strony: http://pl.wikip.org/w/index.php?title=Grafika:Wladyslaw_II_Wygnaniec.jpg&filetimestamp=20060525201243 Boleslaw Wysoki obraz ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Boles%C5%82aw_Wysoki,_Tygodnik_Ilustrowany,_1878.jpg Henryk I Brodaty obraz ze strony:http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Henryk_Brodaty.jpg Henryk II Pobożny obraz ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Anna_Czeska_i_Henryk_II_Pobo%C5%BCny.jpg Boleslaw II Rogatka obraz ze strony: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grafika:Boles%C5%82aw_II_Rogatka.JPG&filetimestamp=20080106164946 Bolko I obraz ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Bolko_I_Surowy_tomb_effigy.PNG Boleslaw III Rozrzutny obraz ze strony : http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Boleslaus_von_Liegnitz.png




Władysław II Wygnaniec ( 1138-1146 ) - syn Bolesława Krzywoustego. Z czasów Władysława II Wygnańca nie są znane żadne monety , które były bite na Śląsku. Zachowały się jedynie denary bite w Krakowie. Po śmierci ojca, Bolesława Krzywoustego, został księciem seniorem. Zajął dzielnice senioralną wraz z Krakowiem i Gnieznem oraz dziedziczną - Śląsk z Wrocławiem. Krótko panował spokój w jego państwie. Macocha Salomea zwołała zjazd do Łęczycy, na który przybyli jej synowie i możnowładcy przychylni wobec niej. Uważała ona że Władysław II Wygnaniec jest konkurencją dla jej synów. Pierwsza walka odbyła się w 1142 roku. Udział oddziałów ruskich po stronie Władysława Wygnańca, które najechały dzielnice mazowiecką przyczyniły się do klęski młodszych braci. Zamach stanu pod rządami Salomei nie powiódł się. Władysław Wygnaniec znów sięgnął po broń po śmierci macochy. Chciał zająć posiadłość Salomei, na co nie zgodzili się jej synowie. W lecie 1145 doszło do bitwy nad rzeką Pilicą. Rodzeństwo musiało odstąpić bratu cztery grody w Wiekopolsce. Jego zwycięstwo nie zaspokoiło jego ambicji. Książę chciał obalić istnienie senioratów i przywrócić dziedziczenie dla swojej linii. Uderzył na dzielnicę Mieszka III Starego, Wielkopolskę, i obległ go w Poznaniu. Jednak Piotr Włostowic i kościół odwrócili się od niego. Nawet sojusznicy odsunęli się od księcia. Zmusiło to księcia seniora do odwrotu i udania się do Niemiec po pomoc. W czasie Wielkanocy złożył w 1146 roku hołd władcy Konradowi III. Zaowocowało to wyprawą zbrojną Konrada III w sierpniu 1146 do Polski. Władysław nie odzyskał jednak władztwa bo król niemiecki zadowolił się hołdem nowego księcia Polski, Bolesława Kędzierzawego. Władysław widząc to osiadł w Attenburgu. Nowe obietnice pojawiły się po 11 latach. w 1157 z kolejną wyprawą wojenną wyruszył do Polski nowy Władca - Fryderyk Barbossa. Ta nadzieja była krótkotrwała ponieważ król przyjął w Kryszkowie pod Poznaniem hołd od juniorów i zwrócił swe wojska do kraju. Niecałe dwa lata później a maju 1159 nie odzyskawszy ojcowizny Władysław Wygnaniec umarł na wygnaniu, najprawdopodobniej w Attenburgu. Nie jest znana żadna działalność charytatywna Władysława II Wygnańca.




Bolesław Wysoki ( 1163 - 1201 ) - najstarszy syn Władysława II Wygnańca. Znana jest jedna pieczęć używana przez niego. Jest to pieczęć piesza ( postać księcia stojącego ) a w jej otoku jest następująca legenda :

+ BOLEZLAVS DVX ZLE(SIE)

W 1163 Bolesław Wysoki wraz z bratem Mieszkiem Plątonogim powrócił na ojcowiznę, Śląsk. Ówczesny książę senior Bolesław Kędzierzawy nie ufał Bratankom i zatrzymał kilka grodów młodych książąt. Bolesław Wysoki i Mieszko Plątonogi oburzeni takim obrotem spraw uderzyli zbrojnie na te ośrodki i przejęli je. Książę senior nie dał za wygraną i przybył do Śląska z wojskiem i wypędził braci do Niemiec. Bracia udali się po pomoc do Fryderyka Barbossy. Dopiero w 1172 roku władca Niemiec wkroczył do Polski z wojskiem. Bolesław Kędzierzawy nie stawiał żadnego oporu i szybko zwrócił Śląsk bratankom. Bolesław Wysoki w zamian za pomoc udzieloną mu przez Fryderyka zobowiązał się, po zajęciu Śląska w 1173, do płacenia mu trybuty ze swej dzielnicy. Książę rozpoczął panowanie nad całym Śląskiem. Jego brat Mieszko Plątonogi musiał przystanąć na stanowisko podrzędne i częściowy współudział w rządach. W 1173 roku zmarł Bolesław Kędzierzawy a księciem seniorem został jego brat Mieszko III Satry. Bolesław Wysoki poddał się władzy nowego księcia i wszystkie swoje decyzje i zarządzenia o Śląsku dawał do zatwierdzenia Mieszkowi Staremu. W 1173 Kazimierz Sprawiedliwy zrzucił brata z tronu i zajął Kraków. Na Śląsku rządy objął Mieszko Plątonogi, i wygnał Bolesława Wysokiego z dzielnicy. W obronie wygnańca stanął nowy senior, Kazimierz Sprawiedliwy, wkraczając na Śląsk i przywracając do władzy Bolesława Wysokiego. Przegranemu Plątonogiemu nadano osobną dzielnicę ze stolicą w Raciborzu. Znane są dwie działalności charytatywne Bolesława Wysokiego – Klasztor Cysterski w Lubiążu i zamek romański na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu.




Henryk I Brodaty( 1201 – 1238 ) – twórca monarchii Henryków Śląskich. Zbudował państwo obejmujące Śląsk, Wielkopolskę i Małopolskę. Wytyczył rynek wrocławski. Był synem Bolesława Wysokiego. Znana jest jedna pieczęć piesza Henryka I Brodatego. Widać na niej stojącego księcia , trzymającego w prawej ręce proporzec a na ramieniu tarczę z godłem książęcym. W otoku jest napis:

+ SIGILLV(M) : HENRICI DVCIS ZLESIE

Od momentu objęcia samodzielnych rządów włączył się w nurt życia politycznego w Polsce. Pierwsze kroki skierował do Wielkopolski, której część z Kaliszem udało mu się zająć w 1201-1206. Kalisz nie pozostał długo w rękach Henryka ponieważ prawdopodobnie w latach 1207-1208 odstąpił gród Władysławowi Odonicowi, bratankowi Laskonogiego. Mimo to układ tych dwóch książąt został utrzymany. Mimo to Henryk aktywnie bronił Ziemię Lubuską przed jej utratą przez księcia Wielkopolskiego, Konrada, i przyłączył bezpośrednio do swojej dzielnicy. Akcja księcia była większa, gdyż przy okazji w 1211 opanował Marchię Łużycką. Lubusz był znów Henryka Brodatego na kilka lat. Jednak w 1217/1218 zawarł umowę z Władysławem Laskonogim i odstąpił mu gród w dożywotnie władanie. W 1224/1225 Henryk musiał ponownie bronić Lubusza ponieważ gród został zajęty przez landgrafa, Turyngii, Ludwika. Władysław Laskonogi nie zdążył z odsieczą. Jeszcze w 1226 roku Henryk odzyskał znaczną część Ziemi Lubuskiej a najpóźniej 1229 był znowu władcą Lubusza. Henryk Brodaty jako sojusznik Laskonogiego wiernie bronił Kraków przed Konradem Mazowieckim. W 1228 roku Henryk stoczył dwie bitwy z Konradem pod Skałą i Międzyborzem. Działania Henryka Brodatego doprowadziły do tego że został porwany w 1229 prze księcia mazowieckiego i przetransportowany do Płocka. Uzyskał wolność dzięki wizycie jego żony Jadwigi ale musiał zrezygnować z Krakowa. W 1230 przejął Opole po śmierci księcia rządzącego na tamtym terenie. W tym roku także Laskonogi przekazał w testamencie Wielkopolskę oraz rządy w Krakowie i Sandomierzu Henrykowi i jemu synowi. W 1232 roku Henryk i Brodaty spotkał się z Konradem Mazowieckim koło Skaryszewa w dzielnicy sandomierskiej co zaowocowało układem pokojowym między nimi. W 1233 rycerstwo podniosło bunt przeciw Odonicowi i poprosiło Henryka o przejęcie władzy. Henryk zebrał wojska i wkroczył do Wielkopolski zajmując tereny na lewym brzegu Warty. W 1234 roku Henryk Brodaty był panem większości ziem polskich : Małopolski , Wielkopolski, Śląska. Najbardziej znane akcje charytatywne Henryka Pobożnego to klasztor cysterek w Trzebnicy, zamek książęcy w Legnicy i dwór we Wrocławiu.




Henryk II Pobożny ( 1238-1241 ) – syn Henryka Brodatego . Zachowała się jedna pieczęć używana przez Henryka Pobożnego. Jest to pieczęć piesza z napisem :

+ SIGILL(VM) : HENRICI : FILII : DVCIS : SLESIE :

Henryk Pobożny udział w polityce brał już za życia swojego ojca. Po śmierci ojca Henryk Pobożny bez żadnych trudności przejął władzę. Głównym miejscem jego rządów był Wrocław. Dziwne jest to że Henryk Aniu razu w latach 1238-1241 nie był w Krakowie, ziemi będącej pod jego władaniem. Był tak jak ojciec skutecznym obrońcą Ziemi Lubuskiej. W 1239 roku rycersto brandenbursko-magdeburskie wraz z Wilbrandem uderzyło na Lubusz. Książę zebrał wojsko i wyruszył naprzeciw najeźdźcom. Pokonał ich na otwartym polu i osadził tam swojego syna Mieszka. W tym samym czasie zaatakowano Santok, jednak Henryk zadziałał szybko i gród pozostał w jego władaniu. Henryk Pobożny chciał również przyłączyć do swojego państwa pierwszą stolicę Polski., Gniezno, którym władał Władysław Odoniec Udało mu się to w 1239 a pokonany książę zmarł na wygnaniu. Henryk próbował cały czas pozyskać dla siebie koronę królewska jednak nie doszło do tego mimo przychylności papieża Grzegorza IX o co zabiegał długi czas. Zmarł w bitwie z Tatarami pod Legnicą co nie dopuściło do tego by był królem. Znanymi fundacjami Henryka II Pobożnego są klasztor franciszkański pod wezwaniem św. Jakuba we Wrocławiu oraz kaplica na zamku na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu.




Bolesław II Rogatka (1241-1248) – najstarszy syn Henryka Pobożnego. Znaleziono jedną pieczęć Bolesława Rogatki. Jest to pieczęć piesza z legendą w otoku. Są dwa typy tej pieczęci . Pierwsza była używana w latach 1242-1249 i miała napis:

+ SIGILLVM : BOL(E)SLAI : DVCIS : SLEZIE

A druga z lat 1244-1278 miała napis:
+ SIGILLVM BOLEZLAI DVCIS SLEZIE

Bolesław Rogatka miał charakter nieodpowiedni do sprawowania rządów w państwie. Wolał spędzać czas na zabawach a sprawy państwa odkładał na później. Nie radził sobie z rządzeniem. W 1241 jego państwo zostało najechane przez Mongołów co spowodowało spustoszenie. Stracił dzielnicę małopolską, która się usamodzielniła w 1241-1242. Prawdopodobnie nawet nie próbował odzyskać tej straty. Od 1241 roku Bolesław Rogatka tracił części Wielkopolski za sprawą Przemysława I oraz Bolesława Pobożnego, synów Władysława Odonica. Najpierw bracia opanowali Przemęt , następnie Krzywiń, Kościan, Starogród i kilka innych grodów. W 1243 objęli rządy już w Zbąszyniu i Międzyrzeczu. W 1244 Santok i Kalisz przejęli bracia. Książę śląski nie podjął jednak żadnych prób odzyskania Wielkopolski. Takie zachowanie miało też miejsce w przypadku utraty Małopolski. Po kilku latach zaczęły się też kłopoty księcia na Śląsku. Możnowładcy chcieli by tron przejął Henryk II Biały. Rogatka nie chciał zrezygnować , więc możnowładcy go porwali. Nie przyniosło to jednak zamierzonego efektu lecz zniszczyło zgodę między braćmi. Rogatka jednak poszedł na ustępstwo –w roku 1247/1248 oddał część rządów na rzecz młodszego brata Henryka. To jednak nie zadowoliło Henryka i wymusił podział Śląska w 1248 roku. Ostatecznie Bolesław miał pod panowaniem Legnicę, Głogów i Lubusz a Henryk Wrocław. Między braćmi nie było jednak zgody i wybuchła wojna domowa. Gdy zwrócił się o pomoc do hrabiego Anhaltu i arcybiskupa magdeburskiego , ci zorganizowali wyprawę wojenną na Śląsk. Bolesław Rogatka mimo dobrowolnego oddania bratu Wrocławia nie umiał żyć z nim w zgodzie i szukał pretekstu do osłabienia miasta. Do najbardziej znanych akcji charytatywnych należy lokacja stolicy Śląska – Wrocławia.




Bolko I (1296 – 1301) – syn Bolesława Rogatki. Znana jest jedną pieczęć Bolka I. Jest to pieczęć piesza z napisem w otoku który brzmi:

+ S(IGILLVM) BOLKONIS DEI GRA(TIA) DVCIS SL(ES)IE ET D(OMI)NI W(R)STENBERCH

Bolko po śmierci swojego brata Henryka IV Grubego zajął się jego dziećmi i objął rządy w księstwie wrocławskim. Bolko I odbił dwa miast Henrykowi I głogowskiemu – Bolesławiec i Chojnów. Bolko dbał o swoje dziedzictwo ale był tez gospodarny. Książę poprawił siłę dzielnicy śląskiej. Zbudował chroniące je twierdze i obwarowania. Kilka z działań Bolka I to Książ, Bolesławiec, Wleń, Lubawka, Legnica, Chojnów, Bolków, Strzegom, Środa, Świdnica, Kąty, Ząbkowice, Dzierżoniów, Niemcza, Ziębice i Strzelin. Utrzymywał dobre kontakty z władcą Czech, Wacławem II. Dzięki niemu książęta zachowali najdłużej niezależność od Czech. Książę ściągał bardzo rygorystyczne podatki od mieszkańców, którzy nie byli do tego przyzwyczajeni. Do najważniejszych fundacji Bolka I należał zamek Książ i klasztor cystersów w Krzeszowie.




Bolesław III Rozrzutny ( 1305 - 1311 ) – syn Henryka V Grubego. Znane są dwie pieczęcie księcia. Obydwie to pieczęcie piesze . Pierwsza pieczęć była używana przez księcia w latach 1302-1306 i miała w otoku napis:

+ S(IGILLVM) BOLEZLAI DEI GRA(TIA) – DVCIS – SL(ESI)E ET DOMINI – WRAT(IZLAVIE) ET D(E) LIGNICZ

Druga pieczęć używana w latach 1307-1311 miała napis :

+ S(IGILLVM) BOLEZLAI D(E)I GRA(TIA) DVCIS SL(ESI)E D(OMI)NI WRAT(IZLAVIE) (ET) DE LIGNITZ

Po śmieci Bolka I był problem z opieką nieletnich synów Henryka V Grubego. W końcu nowym opiekunem został biskup wrocławski Henryk z Wierzbna. W 1305 zmarł król Czech Wacław II. W tym samym czasie Bolesław Rozrzutny osiągnął pełnoletniość i przejął rządy w księstwie wrocławskim w swoim i swoich braci imieniu. Władał wtedy Wrocławiem a także Legnicą i Brzegiem. W 1306 roku Bolesław przyłączył do swego państwa księstwo opawskie. W 1309 Henryk VI ,który osiągnął pełnoletniość zaczął się domagać udziału w rządach lub osobnej dzielnicy. W 1310 nastąpił trwały podział ziem które pozostawił Henryk V Gruby. Powstały dwa księstwa – wrocławskie i legnicko-brzeskie. Rządy Bolesława III Rozrzutnego nie zaznaczały się czymś wybitnymi w ostatecznym podziale zajął on księstwo legnicko-brzeskie.Nie jest znana żadna akcja charytatywna Boleslawa III Rozrzutnego.


Filmik z pieczęciami książąt wroclawskich:




Tomasz Sadowski,Poczet książąt wrocławskich, Wrocław 1999

OPIEKUN WROCŁAWIA

Błogosławiony Czesław
zdjecie ze strony: http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:B%C5%82ogos%C5%82awiony_Czes%C5%82aw.JPG



Błogosławiony Czesław – patron zarówno Śląska, jak i dolnośląskiej stolicy. Został beatyfikowany w 1713 roku, a 250 lat później ogłoszony opiekunem Wrocławia. Kaplica z grobem dominikanina znajduje się w kościele św. Wojciecha. Źródła nie podają dokładnej daty ani miejsca urodzenia. Stwierdza się natomiast, że prawdopodobnie był to 1180 r. W XIII wieku razem z biskupem krakowskim, Iwanem Odrowążem, a także jego krewnym- Jackiem udał się do Rzymu, gdzie został przyjęty do zakonu. Następnym przystankiem okazał się Kraków. Ostatecznie zamieszkał we Wrocławiu, gdzie w kościele św. Marcina na Ostrowie Tumskim głosił kazania. W 1226 roku biskup wrocławski, Wawrzyniec, przekazał kościół św. Wojciecha, przy którym powstał klasztor. W 1241 roku bł. Czesław został świadkiem najazdu Mongołów , którzy zniszczyli lewobrzeżną część miasta wraz z kościołem św. Wojciecha. Z owym zdarzeniem związana jest legenda, przekazana przez Jana Długosza, o cudownym ocaleniu Ostrowa Tumskiego. Zakonnik poprzez swoje żarliwe modlitwy sprawił, że nad jego głową pojawił się słup ognia zstępujący z nieba. Przerażeni najeźdźcy udali się pod Legnicę (niektóre podania wspominają o ognistej kuli, która wraz z lilią stała się atrybutem patrona Wrocławia). Błogosławiony Czesław mógł być rodzonym bratem św. Jacka Odrowąża, ale równie dobrze tylko jego zakonnym współbratem. Prawdopodobnie spowiednik św. Jadwigi Śląskiej, matki Henryka II Pobożnego, który zginął w bitwie pod Legnicą. Według czytań z oficjum - syn Eustachiusza Odrowąża oraz rodzony brat św. Jacka. Polskie znaczenie imienia „Czesław”- sława, chwała. Szczególną uwagę zwracają na religijność, bohaterstwo oraz na cuda, których dokonywał za życia i po śmierci. Najtrwalszym wspomnieniem dominikanina okazuje się cudowna obrona Wrocławia, którą uwieczniono w rocznikach, kronikach zakonnych, modlitwach czy pieśniach.

*Rafał Dudkiewicz, Dariusz Galewski, Tadeusz Krupiński, Tutelaris Silesiae. Błogosławiony Czesław we Wrocławiu, Wrocław 2006, s.8-10, 69-72

CMENTARZ ŻYDOWSKI

Charakterystyczny zabytek średniowiecznego Wrocławia z końca XII wieku. Prawdopodobną datę powstania określa się na podstawie analizy znalezionych macew. Znajdował się w rejonie dzisiejszych ulic Traugutta, Podwala i Krasińskiego. W roku 1346 zniszczony z rozkazu czeskiego króla Jana Luksemburskiego .

Fotografie przedstawiające macewy znajdujące się w Muzeum Archeologicznym oraz na cmentarzu przy ul. Ślężnej:












*Tekst napisany na podstawie informacji pani Małgorzaty Frąckowiak. Zdjęcia autorstwa pani Małgorzaty.
Źródło -> http://www.kirkuty.xip.pl/wroclawsredn.html

POD PANOWANIEM CZESKIM

Wrocław znajdujący się pod panowaniem czeskim był bogatym, zaludnionym i dobrze zagospodarowanym miastem. Rody wrocławskich patrycjuszy bogaciły się na międzynarodowym handlu, szybki rozwój notowało rzemiosło, a także rozwijała się oświata. Zarządzająca z ratusza miastem rada miejska czuwała nad porządkiem i obyczajem miejskim, nadzorowała handel, rozporządzała kasą, pilnowała przywilejów i pieczęci grodu. Kandydat na radcę powinien mieścić się w przedziale wiekowym 25-90 lat, posiadać odpowiedniej wielkości majątek. Sprawiedliwość, prawdomówność oraz słowność to tylko niektóre cechy przyszłego urzędnika. Rada, której kończył się okres władzy często wybierała swoich następców. Pod wrocławskim pręgierzem (postawiony w 1492 roku) chłostano złodziei, sutenerów, stręczycieli, nierządnice i fałszerzy. Dużą popularnością cieszyło się piętnowanie, obcinanie rąk, uszu, nosa czy włosów.

O największych dochodach Wrocławia stanowiły kolekty - stałe daniny nakładane przez radę na wszystkich mieszczan w Nowym Mieście (podatek od działalności gospodarczej i czynsze od nieruchomości). Do miejskiego „skarbca” wpływały opłaty dzierżawcze za użytkowanie tartaków, browarów, młynów, cegielni, pastwisk itd. Zyski przynosiły również kary pieniężne nakładane za zakłócanie porządku w mieście, nielegalny wyrób piwa, chodzenie nocą po Wrocławiu, wyrzucanie śmieci na ulicę. Prostytutki także zobowiązane były do płacenia podatku na rzecz miasta. Dwa wieki później wrocławianie uznali, że czerpanie zysku z nierządu jest niemoralne. W związku z tym zaczęli przepędzać wspomniane panie z miasta.

Pieniądze z miejskiej kasy wykorzystywane były do płacenia podatków państwowych, bieżących napraw, remontów, likwidowania skutków klęsk żywiołowych. Utrzymywano z niej służbę dyplomatyczną, pracowników komunalnych oraz urzędników. W 1377 roku pierwszy pisarz miejski otrzymywał 28 groszy tygodniowo, drugi 18, mistrz budowli miejskich 9, a strażnik na wałach i celnik na Odrze po 3 grosze. Beczka śledzi kosztowała około 60 groszy, krowa 14, a para butów od 6 do 18 groszy.
Odwiedziny władców w dużym stopniu spowodowały opróżnienie miejskiej sakwy. We Wrocławiu gościli prawie wszyscy królowie czescy. W 1351 roku pojawił się król polski Kazimierz Wielki i król czeski Karol IV. Kazimierz całkowicie zrezygnował z planów odzyskania Śląska. Na pamiątkę tego spotkania wybudowano kościół przy ulicy Świdnickiej pod wezwaniem św. Stanisława, św. Wacława i św. Doroty (patronów Polaków, Czechów i niemieckich kolonistów). Następny zjazd odbył się w 1404 roku między Władysławem Jagiełłą a Wacławem IV. Pertraktacje dotyczyły oddania Śląska Królestwu Polskiemu w zamian za pomoc Wacławowi w walce z opornym bratem. Plany się nie powiodły.

W 1387 roku Wrocław został członkiem Hanzy- największego związku miast północnoniemieckich, nadreńskich, krzyżackich, szwedzkich i polskich. Zmonopolizował ówczesny handel północnoeuropejski i stał się potęgą polityczną. Na przełomie XV i XVI wieku Hanza zaczęła tracić swoje znaczenie, a Wrocław zrezygnował z członkostwa w stowarzyszeniu.

Z postępującym czasem większą rolę w mieście zaczęli odgrywać Niemcy, a ich język stawał się dominującym. Prowadzone wcześniej w języku łacińskim księgi miejskie spisywano wyłącznie po niemiecku, a w kościołach wygłaszane były w tym języku kazania. Prym wiodły rody patrycjuszowskie, które pochodziły z terenów niemieckich, głównie z Norymbergii. Liczebność Czechów malała, ale ich przedstawiciele nadal piastowali urzędy państwowe.

Najsławniejszy wrocławski jarmark, nazywany świętojańskim organizowany był w dniu św. Jana Chrzciciela, patrona katedry i miasta. Istniejący od XI wieku, na atrakcyjności zyskał w latach 1461-1471. W tym okresie rada miejska uzyskała w Rzymie przywilej odpustu zupełnego w dzień Jana Chrzciciela.

Po śmierci czeskiego króla Jerzego, Wrocław opowiedział się po stronie węgierskiego władcy- Macieja Korwina. Decyzja w konsekwencji późniejszych następstw okazała się błędną . Nowy król to łupieżca, który nakładał podatki, wprowadził na Śląsk nową monetę - wyznaczył dla niej niższy kurs, odebrał miastu prawo wyboru rady miejskiej, a w 1480 roku zawiesił jej działalność. Za panowania kolejnych władców Śląsk i Wrocław ciągle traciły na znaczeniu. W XVI wieku w mieście zaczął rządzić przedstawiciel rodu Habsburgów.

*Beata Maciejewska, Wrocław. Dzieje miasta, Wrocław 2006, s.10-49

WROCŁAW ... OD POCZĄTKU

Wrocław u schyłku XV wieku
zdjęcie z książki Michała Kaczmarka pt."Wrocław dziedzictwo wieków"



Wrocław u schyłku XII wieku ,
zdjęcie z książki Michała Kaczmarka pt."Wrocław dziedzictwo wieków"





Nazywany „świętym kwieciem Europy, pięknym klejnotem między miastami” znajdował się pod władaniem czeskim, polskim, węgierskim i niemieckim. Osiedlali się w nim Walonowie, Żydzi, Włosi, Rusini. Różne nacje, religie, kultury mieszały się ze sobą. Wrocław i jego mieszkańcy wiele na tym skorzystali.

Data przybycia plemion słowiańskich na Śląsk jest trudna do określenia, jednak nie nastąpiło to wcześniej niż w VI wieku. Pierwszy gród powstał na Ostrowie Tumskim w początkach X wieku. Najprawdopodobniej wznieśli go Czesi w celu wzmocnienia swoich pogranicznych terytoriów.

Przeciętny mieszkaniec podgrodzia żył w drewnianym domu. Do jego ocieplenia używano mchu i listowia. Menu żyjącego w wówczas człowieka można nazwać urozmaiconym. Ulubioną potrawą mięsną była wieprzowina, ale nie gardzono także wołowiną, jagnięciną, mięsem kozim, koniną i rybami. Spożywano również wyroby z pszenicy, żyta, jęczmienia i prosa oraz owoce (brzoskwinie i wiśnie).

Zamieszkująca Ostrów Tumski ludność wykonywała różnego rodzaju przedmioty z kości oraz rybich ości (szydła, igły, guziczki, grociki). Zarówno kobiety, jak i mężczyzn cechowało upodobanie do noszenia ozdób tj. pierścienie z blachy cynowo- ołowianej oraz z blachy z brązowym oczkiem, obrączki z przezroczystego szkła, kolorowe paciorki o różnych kształtach. Przerwy pomiędzy codziennymi zajęciami pożytkowali grając w kości, łowiąc ryby, a gdy zamarzała rzeka jeżdżąc na łyżwach (przywiązywali do butów piszczele końskie lub bydlęce).

Wrocisław- Wrocisz, Wrotek- „ten, co ma wrócić sławny”. Część polskich historyków uważa, że założyciel miasta mógł być plemiennym władcą. Czesi twierdzą natomiast, że Wrocisław to sławny książę Vratislav panujący w latach 915-921.Władca miał być ojcem panującego po nim czeskiego Wacława oraz Bolesława, a tym samym dziadkiem żony Mieszka I- Dobrawy.

Pierwszą wzmiankę o Wrocławiu odnajdujemy dopiero w źródłach z 1000 r. Biskup merseburski- Thietmar opisując tak zwany ,, Zjazd w Gnieźnie’’ wspomniał o siedzibie jednego z trzech biskupstw podległych Gnieznu.W latach 1038-1058 Wrocław znalazł się pod władzą czeskiego księcia Brzetysława. Odzyskał go, razem z całym Śląskiem Kazimierz Odnowiciel.Na przełomie XI i XII wieku Wrocław urósł do rangi drugiego ośrodka w państwie. Znaczenie polityczne było tym większe, gdyż Gniezno nie podniosło się z upadku, a senioralna pozycja Krakowa nie ugruntowała się do tego czasu.

Ostrów Tumski oraz Wyspa Piaskowa stanowiły o sile centrum średniowiecznego Wrocławia. Największą dzielnicą stawał się Ołbin. W obrębie dzisiejszych ulic Kardynała Wyszyńskiego, Nowowiejskiej oraz Prusa znajdowało się opactwo benedyktyńskie pod wezwaniem NMP i św. Wincentego. Niedaleko wznosił się jeden z najstarszych wrocławskich kościołów – p.w. św. Michała Archanioła. Dużą popularnością cieszył się odbywający się przy wspomnianej parafii coroczny targ ośmiodniowy na który przybywali wędrowni kupcy z całego świata.

Ważna dla średniowiecznego Wrocławia postać to Piotr Włostowic, którego własnością była znajdująca się pod Wrocławiem góra Ślęża wraz z otaczającymi ją wioskami, ziemia na Ołbinie oraz wyspa Piasek. Za życia Bolesława Krzywoustego otrzymał tytuł wojewody, który umacniał jego pozycję drugiej osoby w państwie. Według kronikarzy ufundował 77 klasztorów lub kościołów. Pierwszą fundacją było opactwo Benedyktynów pod wezwaniem NMP i św. Wojciecha. Następnie sfinansował budowę klasztoru Kanoników Regularnych- augustianów, sprowadzonych z Arrovaise we Francji. Bazylika Augustianów pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny została ukończona przez Marię- żonę Włostowica. Zburzona w XIV wieku została zastąpiona budowlą gotycką. Pod dzisiejszym kościołem NMP na Piasku wciąż istnieje krypta romańska, a nad wejściem do zakrystii można zobaczyć romański tympanon, przedstawiający Marię Włostowicową wraz z synem.

Śląsk za czasów Henryka Brodatego stał się najbardziej rozwijającą dzielnicą Polski. Zasłużonym dla Wrocławia był także jego prawnuk- Henryk IV Probus- jedyny wśród panujących w tym mieście, którego lud nie ochrzcił żadnym złośliwym przezwiskiem.W 1271 roku zezwolił miastu na budowę 16 ław chlebowych, a dwa lata później zgodził się na założenie dalszych 32 kramów. Przekazał miastu wyłączną obsługę rozwożenia wozami naczyń używanych przy beczkach z piwem oraz dochody płynące z tego uprawnienia (szrot). Wrocław otrzymał prawo posiadania własnej topni ołowiu oraz zezwolenie na wagę do ołowiu, a wraz z nią prawo składu (wszystkie przewożone przez Wrocław towary musiały być w nim wystawione na sprzedaż). Trafiały tam cenne wschodnie i włoskie tkaniny jedwabne, cienkie flandryjskie sukno, broń, ozdoby, śledzie z Bałtyku, miedź, żelazo (z Węgier), sól z małopolskich kopalń w Bochni i w Wieliczce.

Ostatni z Piastów sprawujących swe rządy we Wrocławiu- Henryk VI Dobry w 1337 roku przekazał księstwo królowi Czech. Zlikwidował odrębność Nowego Miasta, wprowadził monopol na topienie srebra, pozwolenie na dziedziczenie dóbr także przez kobiety oraz przywilej celny dla mieszczan.

*Beata Maciejewska, Wrocław. Dzieje miasta, Wrocław 2006, s.10-49