Wrocław u schyłku XV wieku
zdjęcie z książki Michała Kaczmarka pt."Wrocław dziedzictwo wieków"
Wrocław u schyłku XII wieku ,
zdjęcie z książki Michała Kaczmarka pt."Wrocław dziedzictwo wieków"
Nazywany „świętym kwieciem Europy, pięknym klejnotem między miastami” znajdował się pod władaniem czeskim, polskim, węgierskim i niemieckim. Osiedlali się w nim Walonowie, Żydzi, Włosi, Rusini. Różne nacje, religie, kultury mieszały się ze sobą. Wrocław i jego mieszkańcy wiele na tym skorzystali.
Data przybycia plemion słowiańskich na Śląsk jest trudna do określenia, jednak nie nastąpiło to wcześniej niż w VI wieku. Pierwszy gród powstał na Ostrowie Tumskim w początkach X wieku. Najprawdopodobniej wznieśli go Czesi w celu wzmocnienia swoich pogranicznych terytoriów.
Przeciętny mieszkaniec podgrodzia żył w drewnianym domu. Do jego ocieplenia używano mchu i listowia. Menu żyjącego w wówczas człowieka można nazwać urozmaiconym. Ulubioną potrawą mięsną była wieprzowina, ale nie gardzono także wołowiną, jagnięciną, mięsem kozim, koniną i rybami. Spożywano również wyroby z pszenicy, żyta, jęczmienia i prosa oraz owoce (brzoskwinie i wiśnie).
Zamieszkująca Ostrów Tumski ludność wykonywała różnego rodzaju przedmioty z kości oraz rybich ości (szydła, igły, guziczki, grociki). Zarówno kobiety, jak i mężczyzn cechowało upodobanie do noszenia ozdób tj. pierścienie z blachy cynowo- ołowianej oraz z blachy z brązowym oczkiem, obrączki z przezroczystego szkła, kolorowe paciorki o różnych kształtach. Przerwy pomiędzy codziennymi zajęciami pożytkowali grając w kości, łowiąc ryby, a gdy zamarzała rzeka jeżdżąc na łyżwach (przywiązywali do butów piszczele końskie lub bydlęce).
Wrocisław- Wrocisz, Wrotek- „ten, co ma wrócić sławny”. Część polskich historyków uważa, że założyciel miasta mógł być plemiennym władcą. Czesi twierdzą natomiast, że Wrocisław to sławny książę Vratislav panujący w latach 915-921.Władca miał być ojcem panującego po nim czeskiego Wacława oraz Bolesława, a tym samym dziadkiem żony Mieszka I- Dobrawy.
Pierwszą wzmiankę o Wrocławiu odnajdujemy dopiero w źródłach z 1000 r. Biskup merseburski- Thietmar opisując tak zwany ,, Zjazd w Gnieźnie’’ wspomniał o siedzibie jednego z trzech biskupstw podległych Gnieznu.W latach 1038-1058 Wrocław znalazł się pod władzą czeskiego księcia Brzetysława. Odzyskał go, razem z całym Śląskiem Kazimierz Odnowiciel.Na przełomie XI i XII wieku Wrocław urósł do rangi drugiego ośrodka w państwie. Znaczenie polityczne było tym większe, gdyż Gniezno nie podniosło się z upadku, a senioralna pozycja Krakowa nie ugruntowała się do tego czasu.
Ostrów Tumski oraz Wyspa Piaskowa stanowiły o sile centrum średniowiecznego Wrocławia. Największą dzielnicą stawał się Ołbin. W obrębie dzisiejszych ulic Kardynała Wyszyńskiego, Nowowiejskiej oraz Prusa znajdowało się opactwo benedyktyńskie pod wezwaniem NMP i św. Wincentego. Niedaleko wznosił się jeden z najstarszych wrocławskich kościołów – p.w. św. Michała Archanioła. Dużą popularnością cieszył się odbywający się przy wspomnianej parafii coroczny targ ośmiodniowy na który przybywali wędrowni kupcy z całego świata.
Ważna dla średniowiecznego Wrocławia postać to Piotr Włostowic, którego własnością była znajdująca się pod Wrocławiem góra Ślęża wraz z otaczającymi ją wioskami, ziemia na Ołbinie oraz wyspa Piasek. Za życia Bolesława Krzywoustego otrzymał tytuł wojewody, który umacniał jego pozycję drugiej osoby w państwie. Według kronikarzy ufundował 77 klasztorów lub kościołów. Pierwszą fundacją było opactwo Benedyktynów pod wezwaniem NMP i św. Wojciecha. Następnie sfinansował budowę klasztoru Kanoników Regularnych- augustianów, sprowadzonych z Arrovaise we Francji. Bazylika Augustianów pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny została ukończona przez Marię- żonę Włostowica. Zburzona w XIV wieku została zastąpiona budowlą gotycką. Pod dzisiejszym kościołem NMP na Piasku wciąż istnieje krypta romańska, a nad wejściem do zakrystii można zobaczyć romański tympanon, przedstawiający Marię Włostowicową wraz z synem.
Śląsk za czasów Henryka Brodatego stał się najbardziej rozwijającą dzielnicą Polski. Zasłużonym dla Wrocławia był także jego prawnuk- Henryk IV Probus- jedyny wśród panujących w tym mieście, którego lud nie ochrzcił żadnym złośliwym przezwiskiem.W 1271 roku zezwolił miastu na budowę 16 ław chlebowych, a dwa lata później zgodził się na założenie dalszych 32 kramów. Przekazał miastu wyłączną obsługę rozwożenia wozami naczyń używanych przy beczkach z piwem oraz dochody płynące z tego uprawnienia (szrot). Wrocław otrzymał prawo posiadania własnej topni ołowiu oraz zezwolenie na wagę do ołowiu, a wraz z nią prawo składu (wszystkie przewożone przez Wrocław towary musiały być w nim wystawione na sprzedaż). Trafiały tam cenne wschodnie i włoskie tkaniny jedwabne, cienkie flandryjskie sukno, broń, ozdoby, śledzie z Bałtyku, miedź, żelazo (z Węgier), sól z małopolskich kopalń w Bochni i w Wieliczce.
Ostatni z Piastów sprawujących swe rządy we Wrocławiu- Henryk VI Dobry w 1337 roku przekazał księstwo królowi Czech. Zlikwidował odrębność Nowego Miasta, wprowadził monopol na topienie srebra, pozwolenie na dziedziczenie dóbr także przez kobiety oraz przywilej celny dla mieszczan.
*Beata Maciejewska, Wrocław. Dzieje miasta, Wrocław 2006, s.10-49
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz